VERK

Pítsustund, verk Fléttu og Ýrúrarí er frumlegt og gott dæmi um það hvernig hönnun getur vakið fólk til umhugsunar um ábyrgð þess á umhverfinu með skemmtilegu og áhugaverðum hætti.

Pítsustund var fimm daga gjörningur haldinn á HönnunarMars 2023, þar sem hönnuðirnir þæfðu ullarpítsur úr afgöngum frá íslenskum ullariðnaði og seldu viðskiptavinum eins og venjulegar pítsur. Sviðsmynd verksins var byggð í kringum nálaþæfingarvél sem var í hlutverki pítsuofns en hönnuðirnir brugðu sér í hlutverk bakara og afgreiðslufólks. Leikgleðin var allsráðandi í verkinu; grafískri hönnun matseðla, klæðnaði, sviðsetningu og vörunni sjálfri. Sýningarrýmið var með stórum aðgengilegum gluggum sem gerði gestum kleift að fylgjast með ferlinu.

Hönnuðunum, Birtu Rós Brynjólfsdóttur, Hrefnu Sigurðardóttur og Ýr Jóhannsdóttur, tókst að skapa eftirminnilega upplifun og um leið áhugaverða félagslega tilraun, sem vakti mikinn áhuga og ánægju hjá gestum og um leið sýna fram á þá miklu möguleika verðmætasköpunar sem felast í betri nýtingu afgangsafurða og vekja máls á þeirri sóun sem á sér stað í textíliðnaði.

Ullarpítsurnar slógu í gegn, ruku út og langar biðraðir mynduðust. Allt hráefni kláraðist og hönnuðirnir náðu ekki að anna eftirspurn á meðan á þessari fimm daga pítsustund stóð.

Fréttir

Myndband

STAÐUR

Edda, nýtt hús íslenskunnar, er einkennandi og áhrifamikil bygging. Vandað er til verka af fagmennsku, listfengi og hugað að hverju smáatriði að innan sem utan. Sporöskjulaga formið og einstök áferð hið ytra gefur til kynna dýrmætt innihald. Byggingin stendur í grunnri spegiltjörn og að utan er hún klædd koparhjúp með stílfærðum afritum texta úr handritum, sem í senn skreytir veggina og vekur forvitni um það sem býr innan þeirra. Edda er bjart og opið hús þar sem fallegir inngarðar gefa innri rýmum andrúm og birtu.

Edda skapar alveg nýja umgjörð um íslenskan þjóðararf, byggingin myndar sterkt kennileiti sem fellur vel að umhverfi. Vinnuumhverfi innanhúss er vel útfært, bjart, vistvænt og þjónar fjölþættri starfsemi. Hornsteinum arkitektum hefur tekist að skapa einkennandi og áhrifamikla byggingu sem hæfir viðfangsefninu í formi og haganleik.

Edda er lykilbygging sem geymir handrit Íslendinga, merkustu menningarverðmæti þjóðarinnar. Í húsinu er starfsemi Stofnunar Árna Magnússonar og Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands sameinuð ásamt því að varðveisla og aðgengi almennings að íslenskum menningarverðmætum er tryggð til langrar framtíðar.

Fréttir

Myndband

VARA

Loftpúðinn frá Stúdíó Fléttu er frábært dæmi um nýskapandi hönnun með megin áherslu á hringrás. Iðnaðarrusli sem áður var hvorki selt né nýtt er breytt í fjölnota púða sem eru 96% endurunnir. Hugað er að öllu ferli endurvinnslu, lítið átt við efniviðinn og auðvelt að skilja hráefnin í sundur þegar líftíma vörunnar lýkur.

Stúdíó Flétta eru vöruhönnuðurnir Birta Rós Brynjólfsdóttir og Hrefna Sigurðardóttir sem vinna að hringrásavænni hönnun á einstaklega skapandi hátt. 

Loftpúðinn er hannaður í samstarfi við og fyrir FÓLK Reykjavík, gerðir úr notuðum loftpúðum bíla sem að öðrum kosti hefðu verið urðaðir. Púðarnir eru frá Netpörtum, umhverfisvottaðri bílapartasölu. Fyllingarefnið fellur til við dýnugerð og framleiðslu útivistarfatnaðar 66° Norður. Púðarnir eru saumaðir hjá danskri saumastofu þar sem starfar fólk sem á erfitt með að fóta sig í venjulegu starfsumhverfi.

Útlit púðanna er nútímalegt, einstakt og fallegt. Einstakt samstarf Fléttu og FÓLKS, gleður ekki bara augað heldur felst í því hvatning til að hugsa lengra og leita dýpra að möguleikum til endurnýtingar í heimi þar sem kallið eftir hringrásarvænni hönnun verður sífellt háværara.

Fréttir

Myndband

Dvergsreitur er blönduð byggð í hjarta Hafnarfjarðar sem nýverið var lokið við byggingu á. Reiturinn er höfundum sínum, verkkaupa og sveitarfélaginu, til mikils sóma og þar er þétting byggðar vel heppnuð. Í verkefninu er fallega unnið með umfang og form nærliggjandi húsa og haganlega sköpuð rými eru á milli bygginganna, þrátt fyrir mikinn þéttleika. Efnisval er nútímalegt, en vísar í nærliggjandi hús og minnkar sýnilega stærðarskölun með markvissri notkun breytileika í efnisvali. Þegar betur er að gáð er leikur að formum húsanna og jafnvel árekstur, sem gefur þeim kæruleysislegt, ef ekki hreinlega gamansamt yfirbragð.

Áður stóðu verksmiðjuhús Dvergsins á reitnum. Lögð var áhersla á að nýbyggingar á lóðinni væru hannaðar með þeim hætti að þær féllu sem best að fíngerðara útliti nærliggjandi byggðar. Markmið hönnunarinnar var að skapa eins konar þorpsanda, ramma fyrir hlýlegt mannlíf, sem bæði íbúar sem hafa eigið viðverusvæði í skjólgóðum húsagarði fjær götunum og gestir sem sækja verslun og þjónustu á jarðhæðunum, geta notið.

Fréttir

Edda er nýtt hús íslenskunnar, sem stendur á Melunum í Reykjavík. Byggingin er einkennandi og áhrifamikil. Vandað er til verka af fagmennsku, listfengi og hugað að hverju smáatriði að innan sem utan. Sporöskjulaga formið og einstök áferð hið ytra gefur til kynna dýrmætt innihald. Edda er bjart og opið hús þar sem fallegir inngarðar gefa innri rýmum andrúm og birtu. Bygging Eddu á sér langan aðdraganda og sérstaklega ánægjulegt að sjá þessa mikilvægu og metnaðarfullu byggingu, sem markar tímamót fyrir miðlun menningararfs á Íslandi, rísa í borginni. 

Edda var vígð á vormánuðum og er ný lykilbygging í íslensku samfélagi, sem geymir handrit Íslendinga, merkustu menningarverðmæti þjóðarinnar. Byggingin stendur í grunnri spegiltjörn og að utan er hún klædd koparhjúp með stílfærðum afritum texta úr handritum, sem í senn skreytir veggina og vekur forvitni um það sem býr innan þeirra. Í húsinu er starfsemi Stofnunar Árna Magnússonar og Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands sameinuð ásamt því að varðveisla og aðgengi almennings og ferðafólks að íslenskum menningarverðmætum er tryggð til langrar framtíðar.

Fréttir

Hlöðuberg er einstakt heimili og vinnustofa listamanns á Skarðsströnd við Breiðafjörð. Húsið er hannað með virðingu fyrir sögu, staðaranda, náttúru og umhverfi að leiðarljósi. Forsendur hönnunarinnar skína í gegnum allar lausnir í verkinu, svo úr verður hús með skýr útlitseinkenni sem skapar einstakan staðaranda. Endurnýting og hagkvæmnisjónarmið ráða öllu efnisvali, en verkefnið er mjög í anda nýjustu strauma í arkitektúr og byggingarlist þar sem endurnýting efna og umhverfissjónarmið eru allsráðandi.

Arkitektastofan Studio Bua endurhannaði steinsteypta hlöðu í bjart og nútímalegt heimili og vinnustofu á Hlöðubergi. Form hússins er bárujárnsklæddur skáli sem stendur á upprunalegri steinsteyptri neðri hæð. Einkennandi fyrir verkið er að veggir gamallar hlöðu hafa verið endurnýttir og efri hæð er byggð ofan á þá. Innra skipulag er einfalt, stílhreint og haganlega leyst svo úr verða fjölbreytt rými og hús sem er stærra að innan en það virðist að utan. 

Fréttir

Vegrún er nýtt íslenskt merkinga- og leiðakerfi sem er opið öllum til notkunar og sérstaklega hannað til að falla vel að náttúru Íslands. Vegrún er kerfi sem tekur mið af ólíkum þörfum og aðstæðum á hverjum stað, hvort sem um er að ræða lifandi vöktunar- og upplýsingakerfi í Reynisfjöru, aðgangsstýringu að Kirkjufelli eða sveigjanlegar merkingar fyrir eldgosin á Reykjanesi. Vegrún er er gott dæmi um afrakstur þaulhugsaðrar hönnunar, samræmt merkingakerfi innblásið af litbrigðum íslenskrar náttúru og veðurfari, sem fellur vel að fjölbreytilegu umhverfi landsins. Letrið er íslenskt og sérhannað og leitast er við að nýta íslenskan efnivið eins og kostur er. Vegrún er umfangsmikið og mikilvægt verkefni, leyst á næman og faglegan hátt, þar sem hugað hefur verið að hverju smáatriði sem skilar sér í fallegri, sannfærandi og heildstæðri lausn.

Merkinga- og leiðakerfið Vegrún er þverfaglegt hönnunarverkefni unnið á vegum umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins og menningar- og viðskiptaráðuneytisins. Verkið er unnið af hönnunarstúdíóinu Kolofon ásamt breiðum hópi hönnuða og sérfræðinga með það að markmiði að hvetja til góðrar umgengni við náttúru og auka öryggi ferðafólks með sveigjanlegu, samræmdu og gagnlegu leiðakerfi, sem er opið öllum til afnota alls staðar á landinu.

Fréttir

Jarðsetning er margslungið verk sem segir einstaka sögu byggingar og hvernig væntingar og módernísk sýn á borgarþróun öðlast nýja merkingu þegar fram líða stundir. Byggingin missir tilgang sinn, það mistekst að finna henni nýtt hlutverk í samtímanum og hún er dæmd úr leik. 

Höfundur miðlar efninu með gjörningi, innsetningu, kvikmynd og loks bók. Í kvikmyndinni mæta áhorfendur afli vélarinnar og horfa hjálparvana upp á niðurrif byggingarinnar og tilheyrandi sóun hráefna með hversdagslíf borgarinnar í bakgrunni. Endalok byggingar á endastöð hugmynda um einnota byggingar, jarðsetning.

Stórhýsi Iðnaðarbankans við Lækjargötu reis á sjöunda áratugnum í anda alþjóðlegra framtíðarhugmynda en rúmlega hálfri öld síðar fær byggingin dóm um að víkja fyrir nýjum byggingum með annað hlutverk. Með Jarðsetningu hefur Anna María Bogadóttir, arkitekt náð að skapa einstakt og áhrifamikið verk sem hefur náð að skapa áhugaverðar umræður í samfélaginu og vekja fólk til umhugsunar um arkitektúr og hlutverk hans í nútímanum og þörf fyrir breyttar áherslur, líftíma bygginga, endurnýtingu, umhverfissjónarmið og hringrásarhugsun. Nálgunin er listræn og fagleg en á sama tíma persónuleg svo útkoman höfðar til mjög breiðs hóps.

Fréttir

Pítsustund er verk, gjörningur og mjög áhugaverð tilraun sem sýnir hvernig hægt er með aðferðum hönnunar og á mjög skemmtilegan og eftirtektarverðan hátt að varpa ljósi á nýtingu afgangsafurða og verðmæti þeirra. 

Pítsustund verk hönnunarstúdíósins Fléttu og textílhönnuðarins Ýrúrarí var fimm daga gjörningur haldinn á HönnunarMars 2023, þar sem hönnuðirnir þæfðu ullarpítsur úr afgöngum frá íslenskum ullariðnaði og seldu viðskiptavinum eins og um venjulegar pítsur væri að ræða. Sviðsmynd verksins var byggð í kringum nálaþæfingarvél sem var í hlutverki pítsuofns en hönnuðirnir brugðu sér í hlutverk bakara og afgreiðslufólks. Leikgleðin var allsráðandi í verkinu hvort sem það sneri að grafískri hönnun matseðla, klæðnaði, sviðsetningu eða vörunni sjálfri. Sýningarrýmið, búðarrými á miðjum Laugavegi var með stórum aðgengilegum gluggum sem gerði gestum kleift að fylgjast með öllu ferlinu, þannig að áhorfandinn fékk góða innsýn í framleiðsluna sem yfirleitt fer fram á bak við luktar dyr.

Með verkinu Pítsustund tókst hönnuðunum að skapa eftirminnilega upplifun og um leið áhugaverða félagslega tilraun, sem vakti mikinn áhuga og ánægju hjá gestum og gangandi. Ullarpítsurnar slógu í gegn, ruku út og langar biðraðir mynduðust við sýningarstaðinn. Svo fór að allt hráefni kláraðist og hönnuðirnir náðu ekki að anna eftirspurn á meðan á þessari mögnuðu fimm daga pítsustund stóð.

Fréttir

Svífandi stígar er sérhannað stígakerfi sem ver náttúru fyrir ágangi og opnar hjólastólanotendum aðgengi að útivist.

Hönnun stíganna svarar brýnu kalli um styrkingu innviða í ferðaþjónustu og er leið til að uppfæra malarstíga með umhverfis- og samfélagslega ábyrgum hætti. Verkefnið er marglaga, í því mætist algild hönnun og náttúruvernd. Greiðara aðgengi að náttúru landsins hefur í för með sér heilsubót og meiri lífsgæði fyrir alla sem þess njóta. Stígarnir eru hannaðir með viðkvæmustu svæðin í huga; svo sem hraun, hverasvæði og mýrlendi án þess að undirlag stíganna verði fyrir hnjaski. 

Náttúruvernd er höfð að leiðarljósi við hönnun stíganna og við uppsetningu er stefnt að lágmarksraski svo stígana megi setja upp og fjarlægja án nokkurra ummerkja. Þá fylgir smíði þeirra reglugerð um algilda hönnun og tryggir þannig fólki sem notar hjólastóla aðgengi að ósnortinni náttúru. Möguleikar þessa hóps til útivistar eru oft takmarkaðir og stígarnir bæði fjölga þessum möguleikum og einfalda þá.

Hönnuðir Birgir Þ. Jóhannsson og Laurent Ney, Alternance slf. hafa með Svífandi stígum búið til einfalda og auðvelda lausn til að auðvelda öllum aðgengi að náttúrunni.

Fréttir

RANRA x Salomon er samstarf hönnunarstúdíósins RANRA við alþjóðlega útivistarmerkið Salomon um hönnun umhverfisvæns skófatnaðar.

Hönnuðirnir nálgast verkefnið út frá hugmyndafræði umhverfisverndar og sjálfbærni sem leggur línurnar fyrir efnisval og framleiðslu. Skórnir eru mjög eftirsóttir, unnir í anda „gorpcore“ tísku sem liggur á mörkum útivistar- og tískufatnaðar og höfða jafnt til þeirra sem vilja leggja áhersla á umhverfið en ekki síður hinna sem eru ekki svo meðvitaðir um það. Nýstárleg efnisnotkun, faglegt og einstakt handbragð og fagurfræði RANRA skín í gegn með áherslu á náttúrulitun, endurunnin og endurnýtanleg hráefni. Kynningarefni vörunnar í vakti mikla eftirtekt en þar var skórinn settur fram á gamansaman hátt með skírskotun í Skandinavískar matarhefðir, jarðveg, menn og dýr. 

Ranra er hönnunarstofa Arnars Más Jónssonar og Luke Stevens í London og Reykjavík sem sérhæfir sig í útivistarfatnaði sem er hannaður fyrir náttúruna og borgarumhverfið. Samstarf RANRA við útivistarmerkið Salomon hófst árið 2022 og hefur vakið heimsathygli. Þetta er í annað sinn sem RANRA hannar Cross Pro skóna sem Salomon framleiðir. 

Fréttir

Loftpúðinn er ný vara sem Stúdíó Flétta hannaði fyrir Fólk Reykjavík. 

Loftpúðinn er dæmi um nýsköpun þar sem hugað er að hringrásarhagkerfi við hönnun vörunnar. Rusli frá iðnaði sem áður var hvorki hægt að selja eða nýta er umbreytt í sterka, fjölnota púða. Púðarnir eru 96% endurunnir og eina nýja hráefnið er í reiminni og handfanginu. Flétta hugsar alla leið í endurvinnslunni - sem minnst er átt við efniviðinn og hægt er að skilja hráefnin í sundur þegar líftíma vörunnar lýkur.

Hönnunarstofan Flétta var stofnuð árið 2018 af vöruhönnuðunum Birtu Rós Brynjólfsdóttur og Hrefnu Sigurðardóttur sem hafa frá stofnun einbeitt sér að hringrásavænni hönnun á einstaklega skapandi hátt. Púðarnir voru hannaðir í samstarfi við hönnunarfyrirtækið FÓLK árið 2020 fyrir vörulínu þeirra, Hringrásarvæn hönnun, og gerðir úr notuðum loftpúðum bíla sem að öðrum kosti hefðu farið til urðunar. Púðarnir eru fengnir frá Netpörtum, umhverfisvottaðri bílapartasölu. Fyllingarefnið er efni sem fellur til við dýnugerð og við framleiðslu á útivistarfatnaði 66° Norður. Púðarnir eru saumaðir hjá danskri saumastofu þar sem fólk sem á erfitt með að fóta sig í venjulegu starfsumhverfi vinnur. 

Loftpúðinn er gott dæmi um raunbirtingu nýs hugsunarháttar sem nú er að taka við í hönnunargeiranum og möguleikana sem þar leynast.

Fréttir

Á skömmum tíma hefur Angústúra sett sterkan svip á bókaútgáfu á Íslandi með fjölbreyttri útgáfu bæði hvað varðar innihald og hönnun. Angústúra gefur út vandaðar íslenskar bókmenntir og þýðingar, þar sem rík áhersla er lögð á hönnun; skrásetningu íslenskrar hönnunarsögu, hönnunarrýni og þýðingar á erlendu efni tengdu hönnun.

Metnaður er lagður í umgjörð verkanna og upplifun lesenda. Þar má nefna bókaflokka í áskrift, þar sem áskrifendum berast bókmenntir, frá öllum heimshornum í íslenskri þýðingu og hönnun.

Bókaforlagið Angústúra var stofnað árið 2016 og hefur frá upphafi átt í samstarfi við leiðandi hönnuði, sem fá fullt frelsi til að túlka innihald á sjónrænan máta í myndlýsingum, kápuhönnun og umbroti. Þannig verða til fallegir prentgripir ætlaðir breiðum hópi lesenda.

Að mati dómnefndar hefur fjárfesting Angústúru sýnt hvernig hönnunin sjálf getur vakið athygli og áhuga lesenda á verkunum. Bókaforlagið hefur þannig sett fordæmi um það hvernig hægt er að standa vel að fjölbreytilegri útgáfu og á hrós skilið fyrir þátt sinn í útgáfu skrásetningar á hönnunarsögu á Íslandi.

Fréttir

Myndband

Sigrún Guðjónsdóttir "Rúna", leirlistakona

Lífsstarf Rúnu hverfist um hönnun, myndlist, handverk, kennslu og frumkvöðlastarf ásamt samstarfi við aðra listamenn, fyrirtæki og almenning. Í verkum hennar endurspeglast leikgleði og aðferðir Rúnu, sérkenni og auðþekkjanlegur stíll, hafa vakið forvitni og verið innblástur þeim sem á eftir henni komu í listsköpun og hönnun í leir. Segja má að myndheimur Rúnu hafi haft mótandi áhrif á nokkrar kynslóðir Íslendinga, barna sem fullorðinna, enda mátti finna verk hennar víða á heimilum og stofnunum um og eftir miðbik síðustu aldar. Starf hennar var frumkvöðlastarf á sínum tíma og hún var óhrædd við að prófa sig áfram með leirblöndur og glerunga og öll framleiðsla var að mestu unnin úr íslenskum leir. Henni var mjög umhugað um að verkin stæðu jafnfætis málverkum og annarri myndlist. Verkum Rúnu er gjarnan lýst sem ljóðrænum, þar sem unnið er með dulúð minninga og sagna sem sameinast náttúru og fegurð landsins með mildri litapallettu.

Rúna fæddist árið 1926 og ólst upp í Hafnarfirði. Á táningsaldri sótti hún nám í Myndlista- og handíðaskólanum og þar lauk hún kennaraprófi 18 ára gömul.

Árið 1946 fór hún, ásamt eiginmanni sínum Gesti Þorgrímssyni, til Kaupmannahafnar þar sem hún lagði stund á málaralist og hann höggmyndalist við Listaakademíuna. Þegar heim var komið stofnuðu hjónin Laugarnesleir þar sem Gestur sá um að móta hlutina og Rúna hannaði og málaði form og mynstur.

Upp úr 1970 hóf Rúna að gera tilraunir með postulínsliti og brenndan glerung og þróaði tækni sem fól í sér þrykkingu á litum gegnum skapalón. Í aðdraganda þjóðhátíðar á Þingvöllum árið 1974 voru tillögur hennar í samkeppni að veggdiskum valdar til útfærslu en á þeim má sjá prófíla af andlitum, fiska og fugla. Þau mótíf urðu algeng í verkum Rúnu og jafnframt ein af þekktari minnum íslenskra heimila á tímabilinu.

Rúna átti í farsælu samstarfi við aðila á borð við Bing & Gröndal og Villeroy & Boch við gerð nytjagripa og myndskreyttra flísa.

Víðsvegar á opinberum stöðum má sjá stærri verk Rúnu, svo sem í höfuðstöðvum ÁTVR á Stuðlahálsi í Reykjavík Ártúnsholti og í anddyri Seljakirkju í Breiðholti. Þá er vel þekkt verk Rúnu og Gests fyrir ofan inngang Laugardalshallar, lágmynd af líflegum íþróttagörpum úr grófum hábrenndum steinleir, sem fyrst var hannað fyrir gömlu stúku Laugardalsvallar.

Rúna hefur verið virk í íslensku listalífi frá því um miðja síðustu öld. Eftir hana liggur fjöldi listaverka, bóka, bókaskreytinga sem og ýmis hönnun. Verk eftir Rúnu má finna víða á söfnum, í opinberu rými sem og  á fjölda íslenskra heimila, Rúna kenndi við keramikdeild Myndlista- og handíðaskóla Íslands á árunum 1973-1987 og var vinsæll kennari.

„Á meðan maður getur unnið er tilveran skemmtileg“ er haft eftir Rúnu sem segist lifa fyrir því að vinna. Það endurspeglast í verkum Rúnu sem er brautryðjandi á sviði leirlistar hér á landi og það er með mikilli gleði sem dómnefnd veitir henni heiðursverðlaun Hönnunarverðlauna Íslands árið 2023.

Fréttir

Myndband